COLERIDGE

'3 driehoeken in stabiel evenwicht',
Boedapest, 1996

A MATHEMATICAL PROBLEM

If Pegasus will let thee only ride him, Spurning my clumsy efforts to o'erstride him, Some fresh expedient the Muse will try, And walk on stilts, although she cannot fly.

Samuel Taylor Coleridge (1772 - 1834) is niet enkel de auteur van The Rime of the Ancient Mariner en van Kubla Khan. In 1791 schreef hij het merkwaardige gedicht A Mathematical Problem -een poëtische transcriptie van Euclides- dat hij met deze brief aan zijn broer inleidde:

Beste Broer,

Het heeft mij vaak verbaasd dat Wiskunde, het toppunt van Waarheid, zo weinig en slechts lusteloze bewonderaars kon vinden. Herhaalde beschouwing en nauwkeurig onderzoek heeft uiteindelijk de oorzaak ontrafeld; nl. alhoewel Rede gevierd wordt is de verbeelding uitgehongerd; terwijl Rede schittert in haar eigen Paradijs, zwerft Verbeelding rafelig in een sombere woestijn. Om Rede bij te staan met de stimulans van Verbeelding realiseerde ik wat volgt. Op de uitvoering ervan valt wellicht veel aan te merken. Mijn verzen kunnen (vooral in de introductie van de ode) beschuldigd worden van ongeoorloofde vrijheden. Maar het zijn vrijheden gelijk aan de verontrustende exactheid van de Wiskunde, en aan de onverschrokkenheid van de dappere Pindarus. Ik heb drie kampioenen die mij kunnen verdedigen tegen kritische aanvallen: het Nieuwe, het Moeilijke en het Nut van het werk. Ik kan mijzelf terecht een pluim geven daar ik als eerste de nimf Mathesis uit de visionaire grotten der abstracte ideeën haalde en haar één liet worden met Harmonie. De eerstgeborene uit deze vereniging bied ik je aan; niet belangloos uiteraard- daar ik in ruil de geldiger vruchten van jouw Muze wil ontvangen.

Jouw Toegenegen

S. T. Coleridge

1771


A MATHEMATICAL PROBLEM

This is now--this was erst,
Proposition the first--and Problem the first.

I

On a given finite Line
Which must no way incline;
To describe an equi--
--lateral Tri--
--A, N, G, L, E.
Now let A. B.
Be the given line
Which must no way incline;
The great Mathematician
Makes this Requisition,
That we describe an Equi--
--lateral Tri--
--angle on it:
Aid us, Reason--aid us, Wit!

II

From the centre A. at the distance A. B.
Describe the circle B. C. D.
At the distance B. A. from B. the centre
The round A. C. E. to describe boldly venture.
(Third Postulate see.)
And from the point C.
In which the circles make a pother
Cutting and slashing one another,
Bid the straight lines a journeying go,
C. A., C. B. those lines will show.
To the points, which by A. B. are reckon'd,
And postulate the second
For Authority ye know.
A. B. C.
Triumphant shall be
An Equilateral Triangle,
Not Peter Pindar carp, not Zoilus can wrangle.

III

Because the point A. is the centre
Of the circular B. C. D.
And because the point B. is the centre
Of the circular A. C. E.
A. C. to A. B. and B. C. to B. A.
Harmoniously equal for ever must stay;
Then C. A. and B. C.
Both extend the kind hand
To the basis, A. B.
Unambitiously join'd in Equality's Band.
But to the same powers, when two powers are equal,
My mind forbodes the sequel;
My mind does some celestial impulse teach,
And equalises each to each.
Thus C. A. with B. C. strikes the same sure alliance,
That C. A. and B. C. had with A. B. before;
And in mutual affiance,
None attempting to soar
Above another,
The unanimous three
C. A. and B. C. and A. B.
All are equal, each to his brother,
Preserving the balance of power so true:
Ah! the like would the proud Autocratorix do!
At taxes impending not Britain would tremble,
Nor Prussia struggle her fear to dissemble;
Nor the Mah'met-sprung Wight,
The great Mussulman
Would stain his Divan
With Urine the soft-flowing daughter of Fright.

IV

But rein your stallion in, too daring Nine!
Should Empires bloat the scientific line?
Or with dishevell'd hair all madly do ye run
For transport that your task is done?
For done it is--the cause is tried!
And Proposition, gentle Maid,
Who soothly ask'd stern Demonstration's aid,
Has prov'd her right, and A. B. C.
Of Angles three
Is shown to be of equal side;
And now our weary steed to rest in fine,
'Tis rais'd upon A. B. the straight, the given line.

1791, first published in 1834