KURT SCHWITTERS

Kitsch en dilettantisme
We kennen hem, hij omgeeft ons overal. Maar zeldzaam zijn zij die hem herkennen, de meerderheid identificeert hem niet. Nog zeldzamer zijn zij die lijden onder zijn aanwezigheid: de kitsch.
Om kitsch te herkennen is geen speciaal ontwikkelde gave nodig, een aandachtige omgang met de dingen volstaat.

Om kitsch te herkennen moet het denken een zekere kwaliteit hebben. Waaruit blijkt dat kitsch een gebrek aan kwaliteit is. Maar het dilettantisme is ook een gebrek aan kwaliteit. Het verschil tussen kitsch en dilettantisme berust hierop dat kitsch het resultaat is van een manier van denken zonder kwaliteit, daar waar het dilettantisme het gevolg is van gebrek aan manuele vaardigheid. U ziet dat een werk zowel kitsch als dilettantisme kan verraden. Wanneer kitsch gemaakt wordt door een mens zonder persoonlijkheid, dan zal het dilettantisme voortkomen uit het werk van iemand begaafd met sterke persoonlijkheid maar zonder manuele vaardigheid.

Het dilettantisme laat de massa mensen die geen opinie hebben op hun honger, want ze bemerken de gebrekkige handvaardigheid en voelen die aan als een gemis, daar waar ze niet in staat zijn de persoonlijkheid in een werk, of de ernst van de inspiratie, te onderkennen. Daarentegen behaagt de kitsch over het algemeen de naïeve, die de vaardigheid, die hemzelf ontbreekt, bewondert, maar die de afwezigheid van persoonlijkheid die hemzelf ontbreekt in het werk niet opmerkt, aangezien de notie persoonlijkheid voor hem geen betekenis heeft.

Nu opnieuw naar de kunst. Meer nog dan het dilettantisme laat zij de simpelen van geest, die er hoegenaamd niets in kunnen herkennen, op hun honger. Zij nemen voor slecht werk de creatieve kundigheid, aangezien zij niet in staat zijn de persoonlijkheid en dus de grondslagen van de creatieve deformatie te herkennen. Ziedaar waarom de kitsch bloeit en de hoogste prijzen haalt terwijl haar vervaardigers onder eer bedolven zijn.

Kurt Schwitters
(vert. Dirk Verhaegen)

afb. 'Merzbau mit Fromme Helene'

MUZIEKTHEORIE

"We durven te stellen dat het de 15e/16e-eeuwse humanistische muziekwetenschappers zijn geweest die het synergetische samenspel tussen theorie en empirie hebben blootgelegd en doorgegeven aan de Nieuwe Wetenschappers van de 17e eeuw die het weer op hun eigen manier uitwerkten. Galileo, Kepler, Beeckman en Huygens: allen hebben dit uiterst vruchtbare samenspel overgenomen en toegepast op de muziek, de geluidsleer alsook op andere aspecten van de natuur. Mede vanwege haar wiskundig-empirische onderbouwing lijkt de muziekwetenschap -meer nog dan de filologie - de 'missing link' te zijn tussen humaniora en de Nieuwe Wetenschappen."

citaat uit: 
Rens Bod, De vergeten wetenschappen: Een geschiedenis van de humaniora,
2010 Uitgeverij Bert Bakker, Amsterdam
ISBN 978 90 351 3485 0
 

CITAAT

"Je ne m'intéresse guère à l'histoire de l'art. Ce qui m'intéresse, c'est la géographie de l'esprit."

citaat uit L'idée géométrique (in Géométrie-Géographie, Géopoétique)
Kenneth White

VISUELE POËZIE

afbeelding: Dirk Verhaegen, 'Zoenen', acrylverf op doek, 1971

MICHEL SEUPHOR

L'homme achevé 
Tu as lu tous les livres et tu sais maintenant que ce qu'ils t'ont appris tu l'avais en toi déjà. Mais sans les livres tu ne l'aurais pas su. Le chemin est trop long, beaucoup trop long. Honore donc tes révélateurs. Ils t'ont émancipé, ils t'ont donné un domaine tout à toi, chacun t'apportant un massif, une pelouse, une fleur de ton jardin, enfin ce qu'ils avaient eux-mêmes découvert. Aucun d'eux n'a fait le chemin tout seul, aucun d'eux n'a tout dit. Et tu portes en toi des secrets qui sont encore à dire, si tu arrive à les déchiffrer. Il faut plusieurs hommes pour faire un homme complet. En mettant bout à bout Sénèque, Erasme et saint François tu as peut-être un homme achevé. Je fais un homme de Tchouang-Tzeu avec Gracian et La Fontaine. Mais combien faut-il d'humains pour faire un de ceux-là ?

Michel Seuphor: Ambulando,
imprimerie Rougerie, Mortemart, 1989