DIRK VERHAEGEN

'Serie 4 vierhoeken' (galerie Jeanne Buytaert, 1985)

DIRK VERHAEGEN: WISKUNDE EN KUNST

Wiskunde en kunst: voor velen is het water en vuur. De wiskunde is koud, exact, streng en abstract; de kunst is vrij, gevoelig, fantasierijk en zintuiglijk. Beide aan elkaar koppelen lijkt sommigen heiligschennis. Toch getuigen bijvoorbeeld de middeleeuwse polyfonie, de schilderkunst van de Italiaanse vroegrenaissance of de islamarchitectuur van bewonderenswaardige wiskundige inspiratie. Bovendien zijn sommige wiskundigen ook ware poëten en is hun creativiteit esthetisch fijnzinnig. In haar zuiverste vorm heeft de wiskunde met de kunst haar sublieme nutteloosheid gemeen. Heimelijk hopen zij op hun legitimatie in de realiteit. In België was Georges Vantongerloo de pionier van een sterk wiskundig georiënteerde kunst. Hij kon de algebra laten glimlachen. Van Doesburg, Max Bill, R. P. Lohse, François Morellet en vele anderen hebben elk op hun manier deze lijn verder gezet.

Ook het werk zoals Dirk Verhaegen (geboren 1950) dat al vijfendertig jaar lang consequent maakt past in deze specifieke oriëntatie binnen de lange constructieve en geometrische traditie. Het subjectieve componeren schenkt hem geen voldoening. Hij kiest -in alle vrijheid- voor de soliditeit van op voorhand in de geest bedachte wiskundige principes of logische systemen, die een werk of een reeks werken als het ware vanzelf laten ontstaan. Het woord wiskunde schrikt de mensen vaak af. Maar wiskunde kan zeer eenvoudig zijn. Soms lijkt het een beetje op aftelrijmpjes, op ritueel handelen of op de processie van Echternach. Wel zoekt Dirk Verhaegen met zijn werk aansluiting bij een rationeel- wetenschappelijk wereldbeeld. Met uiterst rationele middelen wil hij toch poëtische werken maken.

In de jaren zeventig maakte Dirk Verhaegen vooral lineaire werken, waaronder een hele reeks in Canada gerealiseerde computergrafieken. Tegelijk maakte hij ook series systematisch onregelmatige veelhoeken. Daarbij werd de muur soms als drager gebruikt en nam de presentatie het karakter van een wandinstallatie aan. Vanaf de jaren tachtig maakte Dirk Verhaegen gravitationele werken. Een geometrisch principe werd verbonden met het natuurlijke principe van de zwaartekracht. Half de jaren tachtig ontstonden kwadraatprogressies, uitgesneden in grauw canvas, met spelden op de muur geprikt en resulterend in onregelmatige kadreringen en buitelingen. De zinnelijkheid van de materie kreeg nieuwe aandacht. In de jaren negentig ontstonden naast installaties opnieuw lineaire schilderijen. De kleur en zelfs de poëtische taal werden mee in de rationele systematiek betrokken. Sedert enkele jaren werkt Dirk Verhaegen aan een inmiddels omvangrijke reeks 'transacties'. Dynamische lijnen springen heen en weer over samengevoegde of overlappende beeldvelden. De geordende wirwar herinnert soms aan de dynamische grafiek van geregistreerde oogbewegingen of aan partituren voor elektronische muziek.

Bij Verhaegen primeert de inventie boven de stijleenheid. Tegelijk rationeel en poëtisch, meditatief en wakker, rustig en bewogen, ascetisch en zinnelijk, helder en mysterieus, ernstig en speels getuigt het uitgebreide oeuvre van Dirk Verhaegen in zijn verscheidenheid vooral ook van diepe coherentie.

Dirk Verhaegen heeft meer dan honderd individuele en groepstentoonstellingen op zijn actief, in galerijen en musea: in België, Brazilië, Canada, Duitsland, Engeland, Frankrijk, Hongarije, Italië, Luxemburg, Nederland, Oostenrijk, Roemenië, Verenigde Staten en Zwitserland. Meerdere buitenlandse musea (Canada, Brazilië ...) hebben werk van hem in hun bezit. In de jaren tachtig was hij actief betrokken bij de internationale bewegingen PRO ART AND ARCHITECTURE en MESURE ART INTERNATIONAL. Recenter stelde hij tentoon met de internationale beweging MADI die ontstaan is in Latijns Amerika in de jaren veertig. Het doorbreken van het rechthoekige kader, beweging en fantasierijke geometrie waren kenmerken van een abstracte beeldtaal met revolutionair-politieke lading.

(tekst galerie EL, Welle)

individuele tentoonstellingen:

1974 galerie Le Disque Rouge, Brussel

1977 galerie Le Disque Rouge, Brussel
1978 'Peintures et dessins génératifs', galerie Gilles Gheerbrant, Montréal (Canada)
1981 'Generatieve beeldvorming', galerie Jeanne Buytaert, Antwerpen
1981 galerie Cintric, Antwerpen
1982 galerie Le Disque Rouge, Brussel
1982 'OEuvres gravitationnelles', galerie Gilles Gheerbrant, Montréal
1985 'Noties van oneindigheid', galerie Jeanne Buytaert
1986 'OEuvres récentes', galerie Le Sacre du Printemps, Brussel
1988 galerie Gilles Gheerbrant, Montreal
1988 'Gravitationele werken (1980-1982) - recente werken', galerie Jeanne Buytaert
1989 galerie Seestrasse, Rapperswil (Zwitserland)
1989 galerie Tudelu, Rotterdam ('8 Contemporary Constructive Environmental Installations)
1990 galerie Walzinger, Saarlouis (Duitsland)
1991 '(anti-)kwadraten 1986-1991', Sint-Lukasgalerij, Brussel
1991 galerie Clo Bostoen, Kortrijk-Marke
1991 'Vacante betrekkingen - kaderfuncties', galerie Jeanne Buytaert
1994 'Die unerträgliche Leichtigkeit der Schwerkraft', galerie Walzinger, Saarlouis
1996 'Nieuwe titulaturen (generatieve titels)', galerie Jeanne Buytaert
1999 'Gevelproject, vloerprojecten en schilderijen' expo-sure, Nevele
2000 'Malerei, Zeichnung, Grafik', galerie Walzinger, Saarlouis
2001 'Grillen en systemen', academie voor beeldende kunst, Mortsel
2004 'Transacties', woning architect Dieter Van Everbroeck, Sint-Denijs-Westrem
2005 galerie EL, Welle
2007 'Verbeelde klankruimtes', Orpheus Instituut, Gent
2008 ‘Wirrwarr und System’, galerie Walzinger, Saarlouis


groepstentoonstellingen:

1977 'Art Génératif', galerie Gilles Gheerbrant, Montréal (Canada)
1977 'The Computer: from Constructive to Generative', Toronto (Canada)
1979 'Computerkunst', Koninklijke Academie voor Schone Kunsten, Antwerpen
1979 'Aesthetic Research', Le Disque Rouge, Brussel
1979 'Handzeichnung, Aquarell, Gouache', galerie am Wochenende, Feldkirchen
1981 'Computer Art', Paleis voor Schone Kunsten, Brussel
1981 'OEuvres Graphiques', Musée des Beaux-Arts, Montréal
1982 'Kenneth Martin, Manfred Mohr, François Morellet, Dirk Verhaegen', galerie Gilles Gheerbrant, Montréal
1982 'OEuvres Graphiques', Musée des Beaux-Arts, Montréal
1982 'Art Systématique', Musée d'Art Contemporain, Montréal
1983 'Computer Art', Flanders Technology, Gent
1986 'Images du Futur', Vieux Port, Montréal
1986 'Konkreet, Systematisch, Generatief', galerie Jeanne Buytaert in Hessenhuis, Antwerpen
1986 'Aanwinsten van de Vlaamse Gemeenschap', Genk
1986 'Internationale Konkrete Multiples', galerie l'Idée, Zoetermeer (Nederland)
1987 'Konkret 7', Kunsthaus, Nürnberg (Duitsland)
1987 'Accrochage', galerie Seestrasse, Rapperswil (Zwitserland)
1987 'Vanuit het vlak', Bogardenkapel, Brugge
1987 '1000 m3', galerie De Sluis, Leidschendam (Nederland)
1987 'Kleine Bilder, Objecte, Plastiken', galerie St. Johann, Saarbrücken (Duitsland)
1987 'Pro - Drawing Collection', Dordrecht (Nederland)
1988 'Null-Dimension', galerie New Space, Fulda (Duitsland)
1989 'Null-Dimension', Hipp-Halle, Gmunden (Oostenrijk)
1989 'Project 30x30', Art Construct, Kunstmesse Basel (Zwitserland)
1989 'Blank Page No 2', B4 Studios, Londen (Engeland)
1989 'Blank Page No2', Kunstmesse Basel
1989 'Pro - Drawing Collection', World Trade Center, Rotterdam
1990 'Hommage à Pythagore', Carré Estampes, Luxembourg
1990 'Europa 90', galerie Sincron, Brescia (Italië)
1990 'Carte Blanche à Mesure', galerie Cogeime, Brussel
1990 'Anspruch', galerie Walzinger, Saarlouis
1990 'Internationale Konkrete Multples', galerie l'Idée, Zoetermeer
1990 '25 Jahre Galerie Seestrasse', galerie Seestrasse Rapperswil
1990-1991'Costruttivismo, concretismo, cinevisualismo per l'unificazione europea: opere di sintesi nel formoto 20x20cm', Arte Struktura, Milaan (Italië), Instituto di studi italiano, Zürich (Zwitserland), Lidija Jametti gallery, Bachenbulach (Zwitserland), Centro di cultura rondottanta, Sesto San Giovanni, Arte Struktura, Milaan
1991 Art Frankfurt, galerie Walzinger
1991 'Project 30x30', Art Construct, Kunstmesse Bazel
1991 'Confronto 1991', galerie Sincron, Brescia
1991 'Konstrukte', Graf&Schelbe galerie, Basel
1991 'Zufall als Prinzip', Wilhelm-Hack-Museum, Ludwigshafen (Duitsland)
1991 'Aanwezig', galerie Clo Bostoen, Kortrijk-Marke
1992 'Postpac C-art', Gemeentelijke Academie voor beeldende Kunst, Mortsel
1992 'Hommage aan Szpakowski'* Atelier 340, Brussel
1992 'IDAC Concrete art international', galerie l'Idée, Zoetermeer
1992 'BaGaGe', galerij van de Lawei, Drachten (Nederland)
1992 Art Cologne, galerie Walzinger
1993 'Aspects de la mouvance construite internationale', Musée des Beaux-Arts de Verviers
1993 'BaGaGe', Kunstencentrum De Secretarie, Meppel (Nederland)
1993 'Geboren in den Fünfzigern', galerie Walzinger, Saarlouis
1993 'BaGaGe'/ 'Raum-Klang-Bild', (Symposion für bildende Kunst und Musik) Kammerhofgalerie, Gmunden (Oostenrijk)
1994 'Aspecten van de hedendaagse constructieve beweging', Koninklijk Museum voor Schone Kunsten ICC, Antwerpen
1994 'Aspects de la mouvance construite internationale - éditions-magazines', Centre Culturel Jacques Franck, Brussel
1994 Art Frankfurt, galerie Walzinger
1994 'Het object in editie', Koninklijk Museum voor Schone Kunsten, Antwerpen
1994 'Blicke ins Archiv der Edition und Galerie Hoffmann: konkrete und konstruktive Kunst'
Nassauischer Kunstverein, Wiesbaden (Duitsland)
1994 'Project 30x30: Konkrete Kunst International', Wilhelm-Hack-Museum, Ludwigshafen
1994 'Constructief', gemeentehuis Mortsel
1994 'Jo en Jan, een verzameling jonge kunst', Stedelijk Museum Het Toreke, Tienen
1994 Art Cologne, galerie Walzinger
1994 1999 'Idee per l'arte - l'arte costruise l'Europa', Museo delle collezione, Boekarest (Roemenië), Palazzo della Gorgna, Città della Pieve
1995 'Project 30x30', 't Coopmanshûs, Franeker (Nederland)
1995 'Überblick', galerie Walzinger, Saarlouis
1995 'Structures on the Edge of Chaos', Old Town Alexandria, Washington (USA)
1994 1995 'Project 30x30', De vrije academie, Den Haag (Nederland)
1995 Art Cologne, galerie Walzinger
1995 'Arbeiten auf Papier', galerie Walzinger, Saarlouis
1996 'Open Door: konkrete Kunst international', Hochschule für Bildende Kunst, Boedapest (Hongarije), organisatie galerie Hoffmann, Friedberg
1999 'Arte Constutiva na Europa de 1950 à 1998', Museu de Arte Contemporânea do Cearà, Fortaleza(Brazilië)
2000 '20 Jahre Galerie Walzinger: konkret-konstruktive Kunst', Museum Haus Ludwig, Saarlouis
2000 '10. Gmundner Symposion', Kongresshaus Gmunden - Villa Toscana, Gmunden
2003 Art Brussels, galerie Hoffmann
2003 'Hommage to ... the square', galerie Hoffmann, Friedberg
2004 'Art Brussels', galerie Hoffmann
2004 'Sculpture Construite Belge: géométries variables', Musée Ianchelevici, La Louvière
2004 'Madi Belgique', galerie Orion, Parijs (Frankrijk)
2004 'Museu Madi', Sobral (Brazilië)
2004 'Constellations', galerie Orion, Parijs
2005 galerie EL, Welle
2006 'Szenenwechsel II', galerie Walzinger, Saarlouis (Duitsland)
2006 'Autour de la géométrie', galerie PROJEX Mtl, Montréal, Canada
2006 'Werner Cuvelier, Dan Van Severen, Dirk Verhaegen', galerie EL, Welle
2006 Lineart 2006 (Gent), galerie EL
2007 Art Bodensee (Oostenrijk), galerie Walzinger
2007 'Le triangle Madi', galerie Orion, Parijs
2008 'Mouvement Madi International', Maison de l'Amérique Latine, Parijs
2008 'Le cube au carré', Musée des Beaux-Arts, Verviers
2008 'Triangle-Hàromzög', galéria Madi - gallery MTA
2008 'l'Arte costruisce l'Europa', Galleria Civica Gian Battista Bosio, Città di Desenzano del Garda, Italië
2008 'Madi belge-hongrois' Institut Hongrois, Brussel